Jane Rogers "Jessie Lamb’ın Vasiyeti"

İNSAN IRKININ SONU NASIL GELECEK?

Kurgularının içinde insanlığın düşünmekten kaçınacağı temel konuları irdeleyen romanların cazibesi bir başkadır. Öleceği gerçeğinden bile kaçan okurların karşısına çıkabilecek belki de en cesur türlerden birisidir bilimkurgu. Ay’a yolculuğun sevimli fantezisinin yanında, canlı yaşamının dünya üzerinde son bulması ya da daha ağır biçimde, bencil insanoğlunu (sonsuza dek yaşayacağı yanılgısı içindeki insanoğlunu) dehşetten dehşete sürükleyecek şekilde insanlığın sonunu kurgular yazarlar çoğu zaman. Türün verdiği imkanlar ya da sınırların olmayışının yarattığı özgürlükle her konu yeri geldiğinde heyecanlı bir hikayeyi, yeri geldiğinde korku dolu bir geleceği sayfalarına yansıtır. Yaratıcılığın sınırsızlığı içinde birbirinden güzel eserler barındıran bilimkurgunun kendi adıma söylemek gerekirse beni hem en çok ürküten hem de en çok çeken yanı insanlığın sonunun gelmesini işleyen romanlar. En büyük korkumuz; evet ölüm. En büyük amacımız; sonsuza dek yaşamak. En büyük gerçek; hepimiz ölümlüyüz.

Ölümlülüğünü yenmek için üremeye devam ediyor insanlık. Daha fazla kalabalıklaştıkça sonunu getirdiğini, doğal kaynaklarını tükettiğini fark etmiyor; üremeye devam ediyor. Savaşların, yalanların, talanların, dehşetin ve korkunun kol gezdiği bu dünyaya bir insan daha getirip, devasa var oluş anlamsızlığını, korkusunu ve yalnızlığını bir insana daha pay ediyor. Kendi çektiklerinin aynısını yaşacağından emin olduğu halde inatla daha iyi bir gelecek beklentisi içinde olduğu çocuğuna, yeni elbiseler ya da oyuncaklar almayı, özel bir okula göndermeyi “iyi” sanırken, aslında çürüyen bir dünya ve çürüten bir gerçeklik içine onu fırlattığından neredeyse bihaber kalıyor. Oysa asıl gerçek sonluluk ve ölümlülüktür. Geleceğe miras olarak çocuk bırakmak ise ölüm karşısında acizliğin en derinden yıpratan yansımasıdır.

İnatla kendisini “sonsuza dek var etmeye çalışan” insanlığın elinden en kolay geleceğe kendisini aktarma yöntemi olan üremeyi, dünyadaki insan soyunun devamlılığını sağlayan üremeyi alın bakalım. Geriye ne kalıyor?

Geleceksizlik. Son. Hiç.

GELECEK İÇİN KENDİSİNİ FEDA ETMEYE HAZIR BİR KIZIN HİKAYESİ

2012 Arthur C. Clark Ödülü sahibi ve 2011 Man Booker Ödülü adayı bir kitap olan Jessie Lamb’ın Vasiyeti’nde, Jane Rogers’ın sürükleyici hikayesini, anlatıcımız Jessie Lamb’in ağzından okuyoruz.

AÖS (Anne Ölümü Sendromu) adında bir hastalık dünyaya yayılmaya başlar. Karnında bebekleri ile ölen anneler toplumu bir anda bir paniğe sürükler. Dünyanın sonu gelmektedir! Bunu insanlık mı hak etmiştir? Doğaya verilen tahribatın hesabını belki bu şekilde mi soruyordur dünya? Ya da artık beklenen son gelmiştir ve ellerimiz kollarımız bağlı şekilde bu gerçeği kabullenerek yaşamaya devam mı etmeliyiz?

Her bir kafadan farklı seslerin çıkması, farklı sivil toplum kuruluşlarının farklı amaç ve söylemlerle insanları etraflarında toplamasına şahit olduğumu romanda, anlatıcımız Jessie ile ilerliyoruz. Jessie’nin sık sık geri dönüşlerle okuyucuya sunduğu hikaye bir yap boz gibi tamamlanırken, hastalığın yayılmasıyla başlayan, ölümlerle devam eden sürecin hastalığa bir çare aranmaya başlandığı günlere kadar sürmesini okuyoruz. Hastalığa bulunan çözümün anne/kadın hayatına son vererek başarıya ulaşan bir çözüm olması ise okuru bir an durup düşünmeye davet ediyor; kitapta karakterler aracılığıyla sorgulandığı gibi, eğer bu sorun erkekleri etkileyen bir sorun olsaydı, yine bu denli güçsüz ve kaybet-kazan şeklinde bir çözüme mi gidilirdi? Yoksa daha etkili ve insan hayatına son vermeden başarıya ulaşacak bir çözüm için daha gayretli bir yol mu izlenirdi?

Toplumda kadının “üreme görevine” (!) vurgu yapan romanda, erkek egemen toplumlarda kadınların konumu sorgusu sık sık yapılıyor. (Okurken belki sizin de aklınıza Y: The Last Man adlı çizgi roman gelecektir) Cesur, korkusuz genç kız Jessie’nin aile içindeki sorunları, arkadaşlarıyla olan ilişkileri ve çevresinde gelişen bir çok dram ise hikayeyi kederli havası içinde karşımıza çıkan detaylardan bazıları.

Hayat zor, ergen olmak zor, zor bir ailede yaşamak zor ancak dünyanın sonu gelmek üzereyken insan ırkının devamlılığına katkı sağlayabilecek konumda olduğunu bilmek, buna rağmen bir şey yapmak – yapmamak arasındaki seçim daha da zor.