Rollo May "Güç ve Masumiyet"

   "Masumiyetin en masum hali aslında deliliktir."

                                                                 Arthur Miller

Cidden yıllar önce "Rollo May'ın Yaratma Cesareti kitabı hakkında yazı ekleyeceğim blog'a" demiştim ve hala eklemediğimi bu yazıyı yazarken hatırladım.

Rollo May diyince benim aklıma insan psikolojisi geliyor. Bunun serbest çağırışım olmadığı da ortada aslında, kendisinin psikoloji doktorası ve klinik psikoloji alanında yaptığı çalışmalar doğal olarak bende bu fikri yaratıyor.

"Güç ve Masumiyet"te ilk olarak yazarın güç ve delilik üzerine yazdıkları karşımıza çıkıyor. Gücün, şiddetin var oluşu üzerindeki etkisi üzerine okuru düşünmeye iten yazar, şiddetin kaynağının tamamen güçsüzlük olduğunu belirtiyor. Bunun üzerine çok şey yazabilir, çok örnek verebiliriz diye düşünüyorum. Zira doğduğumuz andan itibaren muhtemelen bir çok "gücün" hedef tahtası olduğumuz (güç çeşitlerine de değiniyor ilerleyen bölümlerde yazar, o yüzden doğrudan "olumsuz" bir anlam yüklemek istemiyorum burada) ya da güçsüzlüğün yönelttiği şiddetin kurbanı olduğumuz anlar yaşamışızdır. Yani güç de güçsüzlük de şiddet de bizim için yabancı kavramlar değil; ancak çoğu zaman arada kaynayan onlarca durum ya da olay içinden bunların hangileri olduğunu anımsamak için ya olayların üzerine tekrar düşünmek ya da Rollo May'in bu kitabının sayfalarında yolculuğa çıkmak gerekiyor sanırım.

İnsanların güçle yüzleşmekten kaçınmasının sebebini aslında güçsüzlükleriyle yüzleşmekten korkmaları olarak açıklayan yazar, bir yandan da gücün kontrolü için bireylerin sakinleştiricilere yönlendirilmesi üzerinde de duruyor.

Masumiyet kavramını gücün bilinçli olarak elden çıkarılması olarak yorumlayan Rollo May, masumiyet çeşitlerini de okura sunuyor: Bir imgelem olarak, örneğin bir sanatçının bir çocuğunkine benzeyen masumiyetine benzer bir masumiyet ve ruhsal boyuttan daha uzak, saflığı çıkar uğruna kullanan ve sorunlu bir çocukluğa takılıp kalmaya benzer bir masumiyet.

Amerikan kültürü ile özdeşleşen "şiddet" ve "gücü" irdeleyen yazar, çoğu zaman bizim de filmlerinde ya da dizilerinde ya da kısaca kültürel anlamda kendilerini "nasıl görmek istedikleri" veya "nasıl gördüklerini" dünyaya yansıtan her şeyde sıklıkla karşılaştığımız duruma değiniyor. Okurken benim aklıma nedense katlettiği hayvanlarla, güya "spor" olan "avcılık" adlı katliamı gerçekleştiren ve bununla gurur duyan ünlü bir grubun solisti geldi... O durumdan haberdar olunca "tam bir Amerikalı" diye düşünmüştüm; bu konu hakkında bir kaç kişiyle konuşunca onların da aynı yorumu yaptıklarını görmüştüm.

Gücün anlamı, var olma gibi konularla devam eden kitapta Rollo May aynı zamanda terapi uyguladığı hastalarının isimlerini değiştirerek vakalarından birkaçını bizlerle paylaşıyor. Güç ve güçsüzlük üzerine paylaştığı bu gerçek hikayelere dışarıdan bakan biri olarak, konu hakkında günlük hayat üzerine bir çok çıkarım yapılabileceği kanısındayım.

Şiddet denildiğinde akla gelen saldırganlık, şiddet ve coşku hakkındaki fikirlerini aktardığı bölümlerle kitabı sonlandırmaya doğru ilerleyen Güç ve Masumiyet'te şiddetin çözümlemesine ayırdığı bir bölüm de okuru bekliyor.

Otorite, güç, masumiyet, kurban olma, kurban rolü, güçsüzlük, delilik, kontrol, saldırganlık... Toplumun içinde, toplumun içinde görebileceğiniz bu kavramlar ve daha fazlası hakkında Rollo May'in kaleminden çıkma bir eseri okumak isteyenler ve bu kavramlar hakkında biraz daha düşünmek isteyenler için güzel bir kaynak. Toplumbilim için bir kaynak.