Italo Svevo’nun okuduğum
ilk romanı oldu Kötü Bir Şaka. İyi bir başlangıç olduğunu düşünüyorum. Özellikle
romanın dili ve bence çevirinin başarısı sayesinde şimdi Zeno’nun Bilinci’ni
okumak için sabırsızlanıyorum.
Kitap, basit (bunu olumsuz
anlamda söylemiyorum) hayatları içindeki insanlara bakış atıyor aslında. Bu
basit hayatlar içinde ani kırılmalara yol açan “şeyler”den biri üzerinde de
roman kurulu diyebiliriz. Tıpkı James Joyce’un öyküleri içindeki kırılma
noktaları gibi, Svevo’nun hikayesinde de öyle bir kırılma var ki bir basit
hayat şöyle bir çalkalanıyor.
Gut hastası abisi Guilioi
ile beraber, savaş sonrasında kendilerine yetecek kadar bir gelirle sakin bir
hayat süren Mario, altmışlı yaşlarının başında, kırk yıl önce yazdığı bir
romanın bir gün hakettiği yere ulaşacağını uman, ve bu hayali içinde taşımaktan
bile aslında mutlu olan bir adamdır. Basit bir işi, abisi ile beraber
yaşadıkları hayatın içinde kendisine yeten bir rutini ve yazdığı romanın
haricinde serçelerden yola çıkarark yazdığı bir çok “fablı” vardır. Bu fabllar
da kendisi için bir tür günlük tutma yöntemidir aslında; kitapta sıkça
görülebileceği üzere Mari hayat karşısında yaptığı herhangi bir çıkarımı bu
fabllara yansıtmakta ve bir şekilde onları kaydetmektedir.
Kırk yıl önce yayınlanan
kitabının üzerinden kendisine şaka yapmaya karar veren, aslında içi Mario’ya
doğru derin bir nefret dolu olan pazarlamacı Gaia ise Mario’nun hayatında bir
kırılmaya yol açacaktır. Gaia, aslında kendisinde zerre kadar olmayan bir
umudu, mutluluğu ve huzuru Mario’da görmektedir. Bunun sebebi de kırk yıl önce
yazılan o romandır; Gaia bu durumda hıncını yine roman üzerinden Mario’dan
çıkarmaya karar verir: Kötü bir şaka işte böyle başlar; Mario’ya bir yayıncının
romanın yurtdışındaki tüm yayın haklarını satın almak istediğini söyler ve
ayarladığı başka bir arkadaşı da güya Alman yayıncı olarak çıkagelir; üçü
buluşur ve Mario bir güzel işletilir. Ödeme olarak, çek yerine bir kağıt
parçası eline tutuşturulur ki Mario’nun bunun bir paçavra olduğunu anlaması çok
uzun sürecektir.
Romanının tekrar basılacağı
ve ilgi uyandıracağı fikri ile abisi ile olan ilişkisi değişmeye başlar;
abisine her gece daha rahat uykuya dalabilmesi için yaptığı okumalar artık
yoktur; abisi romandan ne anlar ki zaten? İki yaşlı abi kardeşin hayatında
belki de ilk kez bir kırılma yaşanır. Ve bu kırılma ile çatlak gittikçe
büyümeye başlar.
Kötü Bir Şaka, bir umutla,
beklentiyle bile mutlu bir hayat sürmeyi başarabilen basit bir adamın hayatının
haince bir şaka ile nasıl rayından çıktığını ve iç dünyasının nasıl allak
bullak olduğunu gösteriyor. Yeni beklentilerin açığa çıkmasıyla kendisini “aslında
diğer insanlardan daha üstün görmeye başlayabilen” bir adamı, fabllarına
yansıyan hayatını, gerçek dostunu ve gerçek düşmanını tanımasını anlatıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder