Maggie Humm "Feminist Edebiyat Eleştirisi"

Feminist eleştirinin varsayımlarını giriş bölümünde ele alan ve böylece feminist edebiyat eleştirisinin dayanaklarını okura sunan Maggie Humm, ardından 1960'lardan günümüze bir bakışla feminizm ve edebiyat konusuna değiniyor.

Farklı bölümlerde, feminist edebiyat eleştirisinin farklı isimlerce nasıl yorumlandığını irdeleyen yazar, ilk bölümde savaş sonrası oluşan edebiyat eleştirisine yer veriyor. Edebiyatın, aile kadar ataerkil bir güç olduğu savını ortaya koyan Simone de Beauvoir'nın The Second Sex ve Kate Millet'in Sexual Politics eserleri, iddialarını ortaya koyacak şekilde metinde yer alırken, aynı zamanda Maggie Humm'ın süzgecinden geçerek yorumlanıyor da. Kadının, erkek elinden çıkma metinlerde sunulmasının "öteki" kavramını nasıl doğurduğu konusunda çalışan de Beauvoir'nın fikirlerinin yanında Millet'in edebiyatta cinsel politikanın nasıl işlendiği, Betty Friedan ve Germaine Greer'in feminist eleştirinin kültürle nasıl bağdaştırıldığı konuları, bölümün ana hatlarını oluşturuyor.

Mitolojinin edebiyata yansıması ve bu yansımanın feminist edebiyat eleştirmenlerce incelenmesi ise ikinci bölümde yer alıyor. Aklınıza muhtemelen gelecek ilk isim olan Virginia Woolf ve kullandığı Isis mitleri haricinde, mesela Sylvia Plath'ın, Anne Sexton'ın mitolojik figürler üzerinden kalemleriyle yansıttıkları eserlerin yorumlarına kısaca da olsa yer veriliyor. Edebiyat eserini üreten bu isimler haricinde, örnedğin Mary Daly başta olmak üzere eleştirmenlerin bakışları da okura sunuluyor.

Marksist/Sosyalist feminist eleştiri, Fransız feminist eleştirisi, psikanalitik eleştiri, postyapısalcılık, yapısöküm, postmodernizm gibi akımların incelendiği bölümler haricinde siyah feminizminin derin bir analizinin yer aldığı bir bölüm, lezbiyen feminist eleştiri ve üçüncü dalga feminist eleştirisi kitabın diğer bölümlerini oluşturuyor.

Brönte kardeşlerden Rhys'e, Plath'dan sıklıkla Virginia Woolf'a kadar bir çok yazarın metinlerine dair farklı düşünürlerin/kuramcıların çıkarımlarını okumak oldukça ilginç. Bölüm sonlarında yer alan kitap ve makale önerileri ise ileri okumalarda başvurulması açısından çok faydalı geldi bana.

Her bir bölümü tek tek anlatmaktan ziyade konuya ilgi duyanları doğruca kitaba yönlendirmek daha mantıklı geliyor açıkçası. Bir de bir okur olarak benim "iyi ki önceden okumuşum" dediğim bir eser var ki bu kitabı okumaya başlamadan önce kesinlikle okumuş olmanızda fayda var; Josephine Donovan'dan "Feminist Teori".

Farklı kuramlar, farklı eleştiri akımlarıyla tanıştıkça okunan her bir metnin (haberden tutun  da bir romana dek) giderek farklı bir gözle okunacağını düşünüyorum. Böyle bir eser de bu yüzden tavsiye etmekten çekinmeyeceğim bir kaynak.